BIOLOGICZNE

Badania fauny bentosowej w południowym Bałtyku

Rejon badań – Południowy Bałtyk

Fot.1. S/Y OceaniaPróbki osadu do badań fauny dennej zostały pobrane w trakcie dwóch rejsów statkiem S/Y Oceania (Fot. 1). W czasie pierwszego rejsu, w maju 2013, w rejonie Ławicy Słupskiej, na 19 stacjach badawczych, zebrano próbki meiofauny i makrozoobentosu (Rys. 1).

W kolejnym roku, w maju 2014, wykonano zdjęcia osadów dennych, aby ocenić skupiska epifauny w tym rejonie (Rys. 2).

Rysunek 1. Mapa przedstawiająca położenie stacji badawczych w czasie rejsu w maju 2013

Rysunek 2. Mapa przedstawiająca położenie stacji badawczych w czasie rejsu w maju 2014.

METODYKA OZNACZANIA

Meiobentos,
Makrozoobentos
Epibentos

Meiobentos

Meiobentos, inaczej meiofauna, to drobne organizmy zwierzęce, które zatrzymują się na sicie o wielkości oczek 32 μm, a przechodzą przez sita o oczku 0,5 mm. Meiobentos to nie tylko grupa organizmów sztucznie wyróżniona z metodologicznych względów, ale grupa posiadająca własną, charakterystyczną strukturę funkcjonalną i odrębną historię ewolucyjną (Fot. 2, 3).

Fot. 2. Meiofauna: Nematoda (© Katarzyna Grzelak)

Fot. 3. Meiofauna: Hrpacticoida (© Lech Kotwicki)

Na statku, próbki do badania meiofauny zostały pobrane bezpośrednio z osadu pobranego za pomocą czerpacza Van Veena (Fot. 4) za pomocą plastykowych rdzeni o średnicy 3,6 cm (Fot. 5). Pobrany osad był delikatnie wypychany z plastykowego rdzenia, a następnie górne 5 cm osadu zostało przeniesione do pojemniczków i zakonserwowane w 4% roztworze formaldehydu buforowanego wodą morską.

Fot. 4. Pobór prób bezpośrednio z czerpacza Van Veena (© Kajetan Deja)

Fot.5. Przykład plastykowych rdzeni do poboru próbek meiofauny wypełnionych osadem (© Lech Kotwicki)

Później, w laboratorium IOPAN, próbki osadu zostały przepłukane na sicie o oczku 0,5mm, w celu wykluczenia z analiz organizmów makrozoobentosowych, a następnie na sicie 32 μm, aby oddzielić organizmy meiobentosowe od osadu. Następnie, próbki odwirowano trzykrotnie w roztworze koloidalnej krzemionki (Ludox TM-50) o gęstości 1.18 g cm^-3, i wybarwiono w roztworze różu bengalskiego. Meiofauna została następnie oznaczona do wyższych jednostek taksonomicznych i policzona (liczebność).

Makrozoobentos

Makrozoobentos to organizmy zwierzęce, które zatrzymują się na sicie o wielkości 0,5 mm i żyją na lub w dnie (przykłady organizmów makrozoobentosowych: Fot. 6).

Fot. 6. Makrozoobentos: Mya arenaria (piaskołaz) (© Maria Włodarska-Kowalczuk i Piotr Bałazy)

Na statku, próbki osadu zostały pobrane za pomocą czerpacza Van Veena (Fot. 7). Pobrany w ten sposób osad (Fot. 8) został przeniesiony do specjalnego zbiornika, w którym osad był płukany (Fot. 9), a następnie został przesiany na sicie o oczku 0.5 mm. Zebrane w ten sposób organizmy zostały następnie zakonserwowane w 4% roztworze formaldehydu buforowanego wodą morską. Próbki pobrano w trzech powtórzeniach.

Później, w laboratorium, organizmy zostały wybrane pod binokularem z osadu (Fot. 10), oznaczone do możliwie najniższego poziomu taksonomicznego (najczęściej gatunku), policzone (liczebność) i zważone (mokra masa formalinowa; biomasa).

Fot. 9. Osad pobrany za pomocą czerpacza Van Veena przenoszony jest płukany w specjalnym zbiorniku, a następnie przesiewany przez sito o oczku 0.5mm (© Kajetan Deja)

Epibentos

Epibentos, inaczej epifauna, to organizmy zwierzęce, o wielkości powyżej 5 mm – widoczne na zdjęciach oraz żyjące na powierzchni dna i nieukrywające się w osadzie.

Fot. 12. Przykładowe zdjęcie dna – Saduria entomon – stacja 58

Fot. 13. Przykładowe zdjęcie dna – Mytilus edulis – stacja 26.

Następnie oznaczono sfotografowane organizmy do możliwie najniższego poziomu taksonomicznego (najczęściej gatunku), policzono (liczebność) i zmierzono ich długość. Na podstawie długości, przy pomocy znanych przeliczników, została obliczona jego biomasa.