BADANIA ŚRODOWISKOWE

Lokalizacja punktów pobierania próbek środowiskowych

Nowy obraz

Rejs IO PAN r/v„Oceania” – Maj 2013

Rejs IM r/v„Santa Barbara”- listopad 2013

Pobierano:

  • próbki osadów powierzchniowych i rdzenie osadów
  • organizmy bentosowe
  • woda morska powierzchniowa i przydenna

Badania środowiskowe

analizy biologiczne

  • identyfikacja organizmów bentosowych

oraz  analizy chemiczne w kierunku określenia stężenia:

  • metali ciężkich (As, Cd, Pb,Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Zn),
  • trwałych zanieczyszczeń organicznych (TZO) –WWA, PCB
  • radionuklidów -137Cs

Zanieczyszczenia z grupy chlorowanych bifenyli (PCB)

Σ 7 kongenerów PCB – CB 28, CB 52, CB 110, CB 118, CB 138, CB 153, CB 180   (0,3 µg/gsm)

Stężenie poszczególnych związków z grupy PCB zawierało się w zakresie: limit oznaczalności LOQ (0,010 ng g-1 d.w.) – 0.783   ng g-1s.m.

Najwyższe wartości zmierzono w przypadku próbek osadów pobranych na stacjach zlokalizowanych na Rynnie Słupskiej (obszar badawczy 4 i 6) charakteryzujących się znaczną zawartością materiału mulistego

Zanieczyszczenia z grupy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA):

Σ-12 związków fluorenu, fenantrenu, antracenu, fluorantenu, pirenu, benzo(a)antracenu, chryzenu, benzo(b)fluorantenu, benzo(k)fluorantenu (łącznie oznaczanego jako benzo(b+k))fluoranten), , benzo(a)pirenu, benzo(ghi)perylenu, dibenzo(a,h)antracenu oraz indeno(1,2,3-c,d) pirenu.      (1,0-1,5 ug/g s.m.)

Stężenia rtęci w analizowanych próbkach osadów dennych zawierały się w zakresie od 0.3ng∙g-1 do 19 ng∙g-1..

Najwyższymi stężeniami rtęci charakteryzowały się punkty pomiarowe z obszaru dna pokrytego osadami mulisto-ilastymi, co wynika z powinowactwa rtęci do materii organicznej. W żadnej z analizowanych próbek nie uzyskano stężeń przekraczających wartość tła geochemicznego rtęci dla tej części Bałtyku, która została oszacowana na poziomie 80 ng∙g-1.

Stężenia badanych metali w osadach dennych, w porównaniu do norm prawnych i wartości iłowych

Pierwiastek Tło geochemiczne

(Uścinowicz 2011)

Wartość dopuszczalna

(Dz.U. 2002 nr 55 poz. 498)

Wyniki własne
Średnia Maksimum
Pb [µg∙g-1] 32-56 (20-25cm) 200 16.94 72.30
Hg [ng∙g-1] 20-80 (15-20cm) 1000 4.02 16.9
As [µg∙g-1] 5-20 (15cm) 30 5.89 21.03
Cd [µg∙g-1] 0.5-1 (20cm) 7.5 0.24 1.29
Cr [µg∙g-1] 52-80 (20-25cm) 200 20.52 95.82
Co [µg∙g-1] 5 7* 6.4 21.84
Cu [µg∙g-1] 26-45 (15cm) 150 12.77 62.20
Zn [µg∙g-1] 5-50 (20-25cm) 1000 46.63 210.49
Mn [µg∙g-1] 290-1000 338.36 2152.79
Ni [µg∙g-1] 1-50 75 11.37 57.63
Fe [mg∙g-1] 1.9 – 3.5 6.3* 1.7 5.0
  • wartość tła geochemicznego wg. OSPAR

Meiofauna

Zmiany w bioróżnorodności i składzie taksonów meiofauny są wskaźnikiem pogarszania się lub poprawy warunków tlenowych w osadzie. Bioróżnorodność meiofauny jest niewielka, fauna jest silnie zdominowana przez Nematoda.

Nematoda są organizmami silnie odpornymi na brak tlenu i nadmiar biogenów w osadzie. Natomiast prawie nieobecne w badanym obszarze Harpacticoida są organizmami wrażliwymi na te parametry.

  • Obecność konstrukcji wsporczych nie powinna znacząco wpływać na meiofaunę.

Nematoda

Harpacticoida

Makrofauna

Różnorodność dna jest czynnikiem wspierającym bioróżnorodność makrofauny.

Generalnie, bioróżnorodność makrofauny w badanym rejonie była niska.

Obecność gatunków tzw. oportunistycznych może wskazywać na zaburzenia w środowisku, np. zanieczyszczenia, pogarszanie się warunków tlenowych. Przykładem gatunku oportunistycznego jest Scoloplos armiger, gatunku dominującego na niektórych stacjach, a wytrzymującego znaczne ubytki tlenu w osadzie.

  • Obecność konstrukcji wsporczych może sprzyjać zwiększaniu bioróżnorodności i/lub zwiększaniu ilości i liczebności gatunków oportunistycznych.

© Maria Włodarska-Kowalczuk & Piotr Bałazy IOPAN

Epifauna

Bioróżnorodnośc epifauny w badanym obszarze była bardzo niska na dnie piaszczystym, wyższa na dnie twardym, kamienistym.

Biomasa epifauny w badanym rejonie jest niewielka, zdominowana przez licznego omułka.

  • Obecność konstrukcji wsporczych – elementu twardego – na dnie piaszczystym będzie promowało wzrost bioróżnorodności i biomasy gatunków przytwierdzających się do dna, takich jak omułek.

Organizmy porastające konstrukcje

Większość ma niewielkie znaczenie dla funkcjonowania otaczającego ekosystemu (np. Bryozoa -Mszywioły odżywiające się mikroplanktonem).

Niektóre, np. masowo rozwijające się na podwodnych konstrukcjach polipy drapieżnych meduz, żerują na ikrze i larwach ryb, i mogą znacząco wpłynąć na funkcjonowanie i bioróżnorodność ekosystemu.